पहाड़ी भाषा दी नौई चेतना .

Tuesday, December 27, 2011

आस्साँ कुस्सी जो मंदा नी बोलणाँ............

अनूप सेठी होराँ मतेया दिनाँ दा ग्लाया था भई एक नौआँ मुल्ख बड्डा भारी मसहूर होआ दा! मैं पुच्च्छेआ भई सै कुण मुल्ख हुँगा जी। अनूप होराँ मिंजो दिक्खी ने ईयाँ  हस्सणाँ लग्गे की पुछदे मत तुस्साँ! हसदे-हसाँदे अनूप जी बोले मुआ 'इंटरनैट' है तिस्सा मुल्खा दा नाँ!  इंटरनैट??? मेरा जाणे अगला म्हीना । मैं मने-मने च गिटमिट लगेया करनाँ  जे भई मित्तरा प्रकासा मैं इतणी रड़काटी कित्ती, इक लत एत्थी, तुजी कुथी होरसी, पर ए इंटरनैट कींयाँ छड्डी दित्ता तैं। भिरी मैं मनें-मैं च सोच्चेया जे कुथकी मेरा “ चेतराम” ताँ नीं लग्गे बणाणाँ अनूप होरां? अपन भिरी मिंजो आद आई, भई अनूप होराँ मजाक घट ही करदे! मैं पुच्छी ही लेया, 'अनूप जी भला ए इंटरनैट कुस्सा ज़िले च पड़दा, मतबल मैं म्हाचल दे 12 ज़िले ताँ जाई रेआ, ग्राँ-ग्राँ हंडी छड्डेया, पर मिंजो अज्ज तिकर देआ मुल्ख कदी नी मिलेया। ताँ अनूप होराँ गलाया भई मित्तर प्रकास जी! इंटरनैट न ताँ कुसी ज़िले च पौंदा, ना ईं इसदी कोई हद है, अपण इस मुल्खाँ च अस्साँ सारे अपणे कमरे अंदर रैई के ही जाई सकदे। मैं मने-मने च सोचणाँ लगेया, भई हाली ताईँ अनूप होराँ दी उम्र 60 साल ताँ कुस्सी पासें नी होई, भिरी इनाँ जो क्या होया हुँगा भई अज्ज? किछकी उल्ट-सुल्ट लग्गेओ गलाणाँ। “ अच्छा जी........................ कमरे हंदर ही रई ने इसा मुल्खाँ च जाई सकदे ??? चला ताँ भिरी मिंजो बी लेई चला, आसाँ कमरे हंदर ई तां बैठेओ।"  भई पत्ता नीं अनूप होरां अपणाँ झोलू सामणैं कित्ता कनैं इक छोटा देआ टैचकू जेआ कडेया, होर गलाया "इस्सा हंदर है सै मुल्ख......," हा हा हा..... पुच्छदे मत मितरों भिरी मिंजो जे छुट्टेआ हास्सा बड्डा-बड्डा भारी..... कि पेटाँ दिआँ सारियाँ आँद्रां पलटोई गईयाँ। 
                               
                                    भिरी मिंजो अनूप होरां दा रंग पक्का-पक्का लगेया सुजणा, कनैं दाड़ा भी कुछ जादा ही चिट्टा लगणा लगेया। “ मैं भिरी मनाँ- मनाँ च गलाया कि मेरा सक्क ठीक ई निकलेया, अनूप होराँ दी  उंब्र होई गी हुँगी भई कोई  सट्ठाँ ते बी उप्पर....”  अनूप होराँ सटभिखली गए मिंजो म्मीद है,  भला इस छोट्टे दे, निक्के दे, टैचकू च मुल्ख कियाँ बस्सी सकदा? नाँ जी नाँ! नी होई सकदा!  अपण भाई! जीआँ ईं तिनाँ सै टैचकू खोल्लेआ, कनैं इक छोटा देआ बटण दबेया, सामणैं लैट जे बगी, ताँ मिंज्जो भिरी लग्गेया कि ए ताँ छोटा देआ टैलीविजण है इस च कोई मुल्ख-वुल्ख नीं सुजणाँ। तितनियाँ देराँ च अनूप होराँ गलाई उठे जे "प्रकास जी, ए है सै मुल्ख...!!!" तुस्साँ दी स्गंद, जॆड़ा-जेड़ा मै पुछदा गेया उसा टैचकुए ते सै-सै ई  लग्गेआ निक्कलणाँ। पैल्लाँ-पैल्लाँ ता मिंजो लगेआ कि अनूप होराँ कोई टूणा- टोटका सिक्खी आए बंबई बिच्च, कन्नैं मेरी हाक्खी बन्नी नैं मिंजो नजरबंद करी दित्ता इनाँ। भिरी इन्हां  मिंजो खरे ने सम्झाया, कनैं जे इसदी कहाणी सम्ज आई, ताँ मैं हरान-परेसान होई गिया, मियो... दिक्खा ताँ भला........ सरकार ने क्या-क्या बणाई लेया। तिस ते परांत मैं  ताँ रैई नी सक्क्केया। मैं सारा सिक्खेया, सम्झेया, होर ए फैसला लेई लेआ कि मैं भी अपणी बोली मतबल पहाड़ी बिच इक्क ब्लॉग बणाणाँ, जिस पर गप्प-सप्प करणीं, गंगी, झूरी, भगत, करियाला झमाकड़ा, सब लियौणे।  इक- दूए ने गलाणाँ, बोलणाँ, सुख-साँद लैणी नचणाँ-गाणाँ। कबता, गीत कहाणी, टोटके सब सुणाँणें, पहाड़ी बोली ताईँ इसते खरा स्टेज भला होर क्या हुँग़ा? इस करके “पहाड़ी दयार’ नाएँ दा एक ब्लॉग तुस्साँ जो सौंपी करी मिंजो बड्डी भारी खुसी होआ दी। हुण तुससाँ दा साथ जे मिलगा ताँ ए ब्लॉग  ईयाँ ई अग्गे बददा जाणा, कनैं अपणी पहाड़ी बोली दा स्वाद सारेयाँ चखणाँ।
                  नौआँ साल भी दूँ-चौँ दिनाँ च औणे आला है, तुसाँ सभनाँ जो मेरी तरफ़ा ते कनैं 'पहाड़ी दयार' ब्लॉग दी सारी जुंडली दी तरफाँ ते नौंएं साले आनि की 2012 दी बड्डी-बड्डी बधाई! नोएं सालाँ विच शुरू होया ‘पहाड़ी दयार’  ब्लॉग खूब गाँ बददा जाँग़ा देया बस्वास है मिंजो। कने जांदे-जादे इक्क गल्ल गलाणीं तुस्साँ जो, तुस्साँ ए गल्ल सभनाँ जो दसणी, जे पहाड़ी भासा ते खरी बोली न कोई है, न होणीं। ताँ भिरी आसाँ इसा दे फलणे-फूलणे ताईँ खरा जोर लगाणाँ, कनैं सारेआँ जो म्हाचली बणाई देणाँ। मिट्ठा- मिट्ठा बोलणाँ कनैं हस्सी-हस्सी जीणाँ, कुसी जो दुख नीं देणाँ। इक गीत भी  ताँ बणेयाँ.......... जे... “ अस्साँ कुस्सी जो मंदा नी बोलणा........................!”
                                                             गलाया बोलेया माफ.....
                                                                    रैई भिरी जै जै!
                                                                    तुसाँ दा अपणा
                                                          खाडू भाई प्रकास !





6 comments:

  1. भाई बादल जी
    राम-राम.मिन्जो पता था तुसाँ बर्ह्ने आळे बद्दळ हन.तुसाँ कदी निरास नी करदे . मिन्जो पता था तुसाँ बर्हना ता जरूर है. बसक रति लेट बर्हे अपण मजा ई आई गेया.भाए अनूप होराँ दा सुपनाँ सच होई गेया असाँ सारेयाँ जो बधाई .अज ता मैं घरैं आह्येआ सुन्दरनगर पूज्जी नैं नौँएँ साल्ले पर इक नज्म भेजगा.

    ReplyDelete
  2. जै जै बड़क़ा जी,
    क्या करिए फुक्खेया टैम नी मिलेया, तुस्साँ जो ब्लॉग ख्ररा लग्गा ए सुणी ने बड्डी भारी सांत पैई।

    खाडू भाई

    ReplyDelete
  3. असां ता कुसी जो मदा नी बोलणा जी हां बिलकुल सच है एह गल्‍ल पर इसा गल्‍ला ने एह भी सच है कि चंदे दी चांदणी चंदे कने बादल भाई तुसां चंद हो कने चंदे दी लो सारेयां जो ठंउक ही देंदी तां माराज सच्‍च गगला दा में कि एह कम सिर्फ बादल ही करी सकदा था तुस्‍सां जो निघ्‍गी मुबारक

    ReplyDelete
  4. प्‍हाड़ी दयार मजा आई गिया। अपणिया भाखा च भाख लाणे दा सुख कुछ होर ही है। बरने वाले बदृल कनै लो भी है प्रकाश ची बडी-बडी बधाई। अनूप होरां दी ता गल ही लग है इक मुल्‍ख होर दस्‍सी ता तिसच अपणा ग्रां भी बसाई दिता। म्‍हाचले दे अपणे ग्रांये च ता मुश्‍कला ने ही पूजी होंदा पर इस ग्रांये दी जालू किती मर्जी लगायी लई फेरी।

    ReplyDelete
  5. कुशल भाई सिमले परकी साल मिले थे सायद! तिस ते बाद तुस्साँ ने गल-बात भी ता इसी ग्राँएँ च होहादी। जै देआ!

    ReplyDelete
  6. प्रकाश जी, तुहां एह् खिडकी खोली ती, मजा आई गया. मैं दूंह् दिनां ताईं धरमशळा था गेया. मतेयां सालां परंत ठंढी दा मजा लेया. माता होरां जो ठंड थी लग्‍गा दी, तिनहां जो मुंबई लई आया. कन्‍नै कन्‍नै प्रकास (पहाडि़या च 'श', 'स' होई जा दा) होरां पहाड़ी दयार बणाई ता. भाषा भी ता साह्ड़ी माता ई है. सैः भी आई गई पहाड़ी दयारे कन्‍नैं इंटरनैटे पर. सारेयां जो मुबारक नौंए साले दा एह तोह्फा.

    ReplyDelete