पहाड़ी भाषा दी नौई चेतना .

Sunday, February 26, 2012

दो गीत


मोहिन्द्र कुमार जी दे दो गीत

गीत एक
दिले दियां गलां तुसां समझ न सक्के कदी
हुंण तां सुक्कण लग्गी मेरे अखां दी नदी

प्यारे पल थोडे दित्ते
लम्बे ऐ बिछोडे दित्ते
सब्ब कुछ भुलाई दित्ता
रोणा गलें पाई दित्ता

इक इक रात कट्टां जिंये होए इक सदी
दिले दियां गलां तुसां समझ न सक्के कदी

ए रूप रंग कुस जो दसां मैं
दिले दी उमंग कुस जो दसां मैं
मन्ने च गल्लां कई
ए गल्लां कुस जो दसां मैं

बैचेन जई फ़िरां मैं सारे गम संग बददी
दिले दियां गलां तुसां समझ न सक्के कदी


गीत दो


कदी औंणा छुट्टिया तू
दस दिल्ले देया मेरमां
पुच्छे बस इक्को गल्ल
मेरी निक्की जां

किन्ने रिढे पार है पाणिये दी बां ऐथु
कवालुआं उतरी चढी जाणी मेरी जां ऐथु

कदी औणा छुट्टिया तू
दस दिल्ले देया मेरमां
पुच्छे बस इक्को गल्ल
मेरी निक्की जां

रुखां कन्ने पेडां चडी हाये मेरा दिल कम्बे
दिन्न इन्तजार दे हाये होए बडे लम्बे

कदी औणा छुट्टिया तू
दस दिल्ले देया मेरमां
पुच्छे बस इक्को गल्ल
मेरी निक्की जां

अग्गे पिच्छे घर अंगण सारे ही बुहारी करी
बैठी मैं हुण अप्पु जो सज्जी कने संवारी करी

कदी औणा छुट्टिया तू
दस दिल्ले देया मेरमां
पुच्छे बस इक्को गल्ल
मेरी निक्की जां

Monday, February 20, 2012

सुपनाँ?


गाई डे मोपस्साँ दी क्हाणी Was It a Dream? दा  हिमाचली अनुवाद


---द्विजेन्द्र द्विज










साभार: दैनिक जागरण : धाराँ-धाराँ :दिनांक: ४ जून,२००७

Thursday, February 16, 2012

मैं चुरान

 छब्‍बी जनवरी दे ब्‍हानें कुशल कुमार होरां पचांह् रैह्णे दी गल छेड़ी  थी कनै अपणिया खड्डी दी हालत कवता दे जरिएं साम्‍ह्णै रखी थी. इसा कवता पढ़ी नै तेज कुमार सेठी होरां धर्मशाळा दिया चराना खड्डी पर नजर पाई कनै इक्‍की किस्‍मा दा चराना दा इतिहास ई लि‍खी ता. लया पढ़ा एह कवता  


मैं चुरान, मैं खड्ड चुरान, मेरी सुणा कहाणी,
कुत्थु ते उसरी किञ्या पसरी जुगां जुगां पुराणी.

जिं:ञ्यां शिव-जटां ते उतरी गंगा बणी सुराणी,
तीञ्यां शिवां दीयां अलकां-धौळाधारा दी मैं राणी.

त्रीयूण्डे दे बक्खे ते उगमी थल्लैं आई र:ई चो:ह्लैं,
मस्त मळंगी, छाळीं भरदी, ऊछळी टो:हलैं टो:हलैं.

छू:त्ता भागसुये दा छ:रू:हड़ा होई हऊं पवित्र,
ट:हुये दे द्राड़ैं, पई उच्छाड़ैं, मेरे करतब वचित्र.

कुल्हां मेरियां जाई चेलियां पूज्जी गईयां स्कोहैं,
सग्गैं धान्नां, निकळै सोन्ना,जित्थु मेरा पाणी छो:ऐं.

अक्खैं बक्खैं अणमुक्क ब:हरड़े चुगदे गाईं-डंगरे,
हच्छियां आळीं, मा:रन छाळीं, बच्चे घभरु तगड़े.

हाखीं- फौरीया, पौंदी चोरीया, कन्नैं दिन्दी तोड़ी तान,
बस इक्को बुराई, लई जान्दी रु:ड़ाई क:ड्ढी लैन्दी प्राण.

जाह्लु पौन्दा मुन्ज्जो बौळ तां मैं करदी छ्च्छळ-छौळ,
होई जान्दी तौळ-बतौळ, कन्नैं गा:ही दिन्दी गा:ह्ण.

ईञ्यां धौळिया धारा दी मैं जाई,लोक बोलदे मुन्ज्जो "माई",
पर दिक्खी नै मेरी काण, लोकां  रखीता नां "चुरान".

हजारां बीत्ती गये साल, मेरा रिह्या ओहियो ही हाल,
लोक भी खुश हाल, मैं वि नी छड्डी अपणी चाल.

औन्दीयां रहीयां वहारां, कई बदलोई गईयां सरकारां,
भणै आई अन्ग्रेजी सरकार, तिसा नी कीती छेड़-छाड़.

जिञ्यां देश होएया आजाद, मुन्ज्जो आया बड़ा सुआद,
मैं सां- सां गाये गीत, सोचूं पूरी होणी मेरी मुराद.

बखत लगा बदलोणा, डवलप्मैंट लग्गी पई होणा,
सड़कां लगी पईयां खणोणा, मेरे परा:लैं पुळ लग्गे चनॊणा.

मेरे सैळां-पत्थरां लगे खो:ह्णा, कनैं रेता लग्गे ढोणा.
लोक्कां रोक्की लैये समसाण, तित्थु चिणी ते मकान,

मैं तां लगी पई नडरोणा, मेरा तां साह लगा घटोणा.
न तां टो:ह्लां दे रहे नसाण, मेरीयां आळीं पिया सुकाण,

बिहारीयां दीयां झोंपड़-पट्टीयां, भरी ती मैं इन्हां दीयां ट्ट्टीयां,
लाई ते गुं:हासरे दे घड़ग़ार, कनैं प्लास्टके दे अम्भार,

मैं तां रोआ दी डार-डार, हऊं कै:दी धौलाधारा दी राणी?
मैं कै:दी शिवजीयां दीयां अलकां ते उतरी?

मैं कैत पाणा भागसुये दा पाणी?
ह्ण मैं किञ्यां सां- सां गाणा गान?
 
 















  

Tuesday, February 7, 2012

खड्ड



शायद असां पचनोळू खादयो तां ही पचां रही गै। 26 जनवरी चली गई ता याद आई। गणतंत्र दिने दियां मुबरकां।  ऐह गल बड़ी पुराणी है। मतयां ते सुणी कनै पढ़ी। देशे दे अखिरी वाईसराय कारा च चलयो थे हरयाणे दी सड़क थी। सड़क डंगरां रोकयो थी। डरेंबरें ग्‍वाळु ते पुछया सड़क तेरे बुढे़ दी है। सड़का पर डगरां चारी जा दा। ग्‍वाळुएं जवाब दिता जै सड़क मेरे बुड़े दी नी है ता तेरे बुड़े दी भी नी है। वाईसराय होरां गलाया हुण देश आजादीया दे काबल होई गिया। लोकां राज चलाई लेणा है। इस जवाबे जो असां अपणी बड़ी होशियारी कनै समझदारी मनदे आये। पर ऐ‍ह बोहत बड़ी गलती थी। इसते बाद अजे तक सारीयां शामलातां कनै सार्वजनिक संप्‍पतियां जो असां अपणे बुड़े दी ही मनी ने चला दे। जेड़ी कुस्‍सी दे बुड़े दी नी है सैह मेरे बुड़े दी। असां कुछ नी डया बण, खड्डां, नदियां, सब घेरी ले। शहरां च ता साह् लेणे ताईं भी हरयाळी नी बचईयो। जेड़ी बच्चियो तिसा जो बचाणे तांए भी कुछ जाणकार हिम्‍मति लोकां जो कोर्ट-कचैहरीयां करना पोआ दियां। इस बारे च हिमाचले दा भी बड़ा बुरा हाल है। शायद अपणिया खड्डां, नाळुआं कनै धारां जो बचाणे दा ऐही बक्‍त है।
इस तांए पेश है। अपणे ग्रांये दी मंध खड्डा ताएं ली‍खीओ कवता।

खड्ड

धौलाधारा ते दूर था
पर इकदम हेठ लगदा था मेरा ग्रां
बड़ा घणा बण था घरे कनै
दूरे ते सुझदी थी खड्ड
मेरे सिरे दे बा कने बणे दे रुख
काहलू कनै कुथु रुढ़ी गै
पता ही नी लग्गा
पिछलिया मुसाफिरिया च
घौलाधार भी काळी मिली
थोडी-बोहत जे बचियो थी बर्फ
सै: सुहाग बिंदिया साही
पिघलने ते डरा दी थी
हलें बस खड्डा नी टपदी थी
खड्डा ने मिलणे ते बाद ही मिलदा था घर
बस चल्ली फिरी पुल बणी गिया
खड्ड दूर होंदी गयी
फिरी भी हर बारी
दो-चार बरि ता लौही ही जांदा था मैं
खड्डा ने मिलणा
पैरां दे तलुए खड्डा दे पत्थर
बड़ी-बड़ी देर गप्पां मारदे थे
इक नशा था पत्थरां च
पर नजर लगी गयी
मेरिया खड्डा दे परां जो
दूर-दूर जाई मकानां च चणोणा लगे
कल मिंजो इकनी हक पायी
दिखया ता हथां ने लगियो धूड़ थी
तुसां मिंजो पछैण्या नी
मैं खड्डा दा प
क्रेशर चलया था
रां कनै खड्ड हवा च उड़ा दी थी
सारे शरीरे चिप-चिप करा दी थी
इकी-इकी डालुए दे
इकी-इकी पतरे पर बैठियो थी खड्ड
पुले हेठ बिहारी मजदूर
उन्ना नंबर वन दे पाऊचां पिया दे थे
खड्डा च फसयां पाऊचां च
खड्डा दा कल साफ-साफ सुझा दा था
लुक्‍का दे कारखाने च
लुक्‍का च मिला दी थी खड्ड
पुले पर लगया था
विकसित हिमाचले दा ईश्तहार
सैह बडा होंदा गिया
मेरिया खड्डा निगलदा गिया
कल ईश्तहारां च ही मिलणिया हन खड्डां

कुशल कुमार