पहाड़ी भाषा दी नौई चेतना .

Tuesday, December 16, 2025

रवींद्र कुमार शर्मा दियां कवतां

 


पेश हन घुमारवीं, बिलासपुरे ते रवींद्र कुमार शर्मा होरां दियॉं तिन कवतां। 

इन्हां दे कविता संग्रह गुलदस्ते रे फुल्ल दी समीक्षा तुसॉं पैह्लें एत्थी पढ़ी चुकेयो हन। 

मूह्रली चित्रकृति : शशिभूषण बडूनी  


  1  

कुड़ियां करया करदियाँ चमत्कार

न पजदे हुण कोल्थ मित्रो

न पजदे हुण खेतें माह

मसर मुंगी बी नज़र नी औंदे

नज़र नी औंदी हुण किती बी कपाह

 

होल़ां किता ते खाणी मित्रो

न कोई हुण बाहन्दा बेरड़ा

मेहसीं नी तांजे पाल़नी किसी बी

खाणे जो किता ते मिलणा छेरड़ा

 

धान नी तां जे बाहणे मित्रो

तां हुणा नियाँ फेरी पराल

सडकां गाँवे गाँवे पूजी गईयाँ

हुण किसी नी चढ़ने क्वाल़

 

बल़द किसी घरा नज़र नी औंदे

जमीनां उज्जड़ पांदे देखे करसाण

चौल़ खाणे जो टोल़दे सारे

बाहणा नी चाहन्दा कोई भी धान

 

पैदल नी कोई चलदा मित्रो

रखी लई सबीं बाइकां कने कार

दिखावा बौहत करयादे सारे

पावें चकणा लोकां ते तवाहर

 

चिट्ठियां हुण कुण लिखदा मित्रो

बन्द हुई गई भेजणा तार

सुखसांद पल पल मिलदा रहन्दा 

तां जे जांदा कोई घरा ते बाहर

 

पढ़ने जो स्कूल बतेहरे मित्रो

कुड़ियां करया करदियाँ चमत्कार

मुंडू नी करदे कोई बी कम्म कार

लगिरे करने हुन चिट्टे रा व्यापार

  

  2  

बधी गई हर चीजा री भुख

अज्जकल जिसजो बी देखो

बधी गई हर चीजा री भुख

दो फुट जमीन खातर भाई दित्ते मारी

बड्ढी दिते छोटे बड़े सारे रुख

 

लूण पिपल़िया कने खाई कने बी करदे थे गुज़ारा

बौहत मुश्क़िला रे टैमा ई चकदे थे पैसा तवाहरा

ब्याज बौहत देणे पौन्दा था पर मुकरदे नी थे

साहूकार ब्याज़ा च ई लेई जांदा था फसला रा नाज सारा

 

पैसे री भुख अज्जकल सबीं जो बौहत ज़्यादा

मेहनत नी करनी पवो रातों रात अमीर बणना चाहन्दे

अपनी संस्कृति भुली कने करदे पुट्ठे कम्म

कई तां पैसे खातर चिट्टे रे गुलाम बणी जांदे

 

कोई नेता बणी कने अपना नांव चमकांदा

पुलसा री वर्दी पहनी कने बी कोई रिश्वत खाँदा

घरें बी किसिरे मन्जयां बिच मिलदे नोट

सोना चांदी बेहिसाब सब लौकरां बिच छुपांदा

 

दो वक्त रिया रोटियां खातर कोई दिन रात कमान्दा

धियाड़ी मज़दूरी बी करदा कने खेतां बी बाहन्दा

पूरी उम्र करदा रहया भ्यागा ते संजा तिक कम्म ई कम्म

पल्ले कुछ नी पया रहया जिंदगी भर करलांदा

 

जे भुख ज्यादा नी हुन्दी तां नी हुंदे कम्म खराब

इसे ज्यादा भुखे करी दिति दुनियां बर्बाद

जितना जे भगवाने दितिरा जे तितने च करो गुज़ारा

तां जिंदगी सुधरी जाणी कने जियुणे रा औणा नज़ारा

  

  3  

सीर गंगा

धर्मपुरा ते चलदी सीर गंगा

घुमारवीं रे लोकां री राणी

जून मिहने छिप नी मिलदी

कने बरसाती खूब पाणी पाणी

 

बम्मा रे रोपे ते तां जे निकल्दी बल खांदी

चाल तेरी मस्तानी कल कल बगदी जांदी

दुनियां जो पाणी देइ कने तारदी

करसाणा रे बेड़े पार लगांदी

 

घुमारवीं शहरा री तां तू ई जान

इक्क दिन पाणी नी आओ तां निकलदे प्राण

धर्मपुर, सरकाघाट जाहू बम्म तू लंघदी

पर लोक गंद पाई कने तिजो करदे बौहत परेशान

 

सीर गंगा रे कंडेह बणया बड़ा मन्दिर आलीशान

बड़ा छैल बणी गया हुण इत्थी रा मोक्षधाम

सवेरे शाम हुणी पूजा बजोना शंख कने घंटियां

आरती हुणी सीर गंगा री सवेरा कने शाम

 

पँजाह स्किमां पाणिए री चलदी

आराम नी करदी रात दिन रहन्दी बगदी

बरसाती तांजे मचांदी तबाई

पितर कम्बदे सारी दुनियां डरदी

 

कोई टैम था तां जे चलदे थे सीरा बौहत घराट

तड़के जांदे थे पीहण चक्की कने नेहरे दिसदी नी थी बाट

नेहरे ई जाणे पौन्दा था पंगयाठुआं रिया लोई

कई बार तां घराटा ई बीतदी थी सारी सारी रात

 

दुनियां री तू प्यास बुझान्दी

पर करदे तू पर सब अत्याचार

खुणी खुणी कने करी दिति डुग्गी

पील़े पंजे कने करदे तेरे सीने पर वार

 

चलदी चलदी पुजदी बलघाड़ी जाई

स्वागत करने जो शुक्र कने सरयाली बी आई

बड्डा चौड़ा डयाव तेरा मांडवे

राती बेले औखा लँगणा देंदी सबीं जो डराई

 

स्याणे ग्लान्दे थे भई सीर शुक्र कने सरयाहल़ी

तीनों जाई मिलदी बलघाड़ी

मुर्दा लैंदी दिहाड़ी

ईसा गल्ला जो अज्ज बी कोई नी सकदा टाल़ी

 

लोकां री सारी गंदगी तू टोह्ंदी

जख्मी करी दित्ती पियूले पंजे पर कदी नी रोंदी

चुपचाप चलिरी रहन्दी कदी नी करलांदी

बरसात स्याला होवे या होवे पावें तौन्दी


रवींद्र कुमार शर्मा
कविता संग्रह : गुलदस्ते रे फुल्ल