पहाड़ी भाषा दी नौई चेतना .

Wednesday, April 19, 2023

कुशल कुमार दियां तिन कवतां

 


 ।। गल ।। 

गल गलोई नैं

सुणी ने समझोई जाए

समझोई नें मनोई जाए

ता कुत्‍थी जाई नैं गल

गल बणदी

 

बजन-भार होणा चाही दा

सोच, समझ, अरथ कनैं बचार

जरूरी नीं है

वजन गल्ला च नीं

गलाणे आळे ब्‍हाल

होणा चाही दा

पैसयां दा, बाहीं दा, सत्ता दा

कुर्सिया दा, लोकां दियां भावनां दा

 

ता गल्ला दी बी जरूरत नीं होंदी

गल्ला बगैर बी गल बणी जांदी

गलाणे बगैर ही लोग समझी जांदे

बिछी जांदे

गल्ला दा क्या है

कम होणा चाही दा।

 

गल्ला बंद होईया

ता सदियां बीती गईयां

ज्‍हांरा साल पैह्लें

कृष्णे ते बाद

बुध, महावीर, मुहम्‍मद, यीशू गलाये थे

नानक कबीर सूफी औलिये

बी गलाई ने चली गै

जाह्लू बी कोई गलाणा लगदा

म्हाणू ताड़ियां बजाणा लगी पोंदा

ताड़ियां दियां ऊआजा च

गल्ल गुआची जांदी।

 

हारी-फारी माह्णुए दे हत्‍थें

इक सोठी ही रही जांदी

अपणियां अपणिया मह्यीं

खेदणे ताईं

या भेडां साही दुड़कणे ताईं।

 

 ।। उड़ चलिए ।। 

पता नीं एह्

क्‍या गल है

असां अपणे आपे ते

खुश नीं हन

न अपणियां भासां जुबानां ते

न अपणियां पढ़ाईयां स्‍कूलां ते

न अपणयां लोकां, न समाजां ते

न मोह्ले ते, न वातावरणे ते

न जमीना ते, न अंबंरे ते

न होआं ते न मौसमां ते

न अपणया ग्रां-शेह्रां ते

न नयाआं कनैं इनसाफां ते

 

चौबी पैह्र

करमां कनैं भागां जो

सरकारां कनैं हुक्‍मरानां जो

गाळीं दिंदे रैंह्दे

लोकां दियां भीड़ा कनैं पीड़ा ते

खुदगर्जी, खिंजां कनैं धरीड़ा ते

बची ने चलदे कनैं जळदे रैंह्दे

असां जो लगदा

असां नरके च हन

सुअर्ग ता वदेशां च है

हर कोई दौड़या

इसा जिंदगिया दे बेदखल होई 

सुअर्गें पूजणे ताईं

सुअर्गे च सुरां-सोमस

कनैं हूरां मिलदियां

इह्यां लगदा सुअर्ग कोई

मरदाना जगीर-जायदाद है

जीणे च बी, सुअर्गे च बी

लोक बी गलांदे कनै

एही गल ठीक लगदी

सुअर्ग नरक ऐत्‍थू ही हन

जे मरीका, कनेडा

यूरोप च 

बणया-बणाया मिल्ला दा

ता छड्डा इस नरके

चला करिए कोई जुगाड़

उड़ चलिए। 

 

 ।। खिड़की ।। 

असां छोटे थे

ता सफरे च

खिड़किया वाळिया सीटा

तांई रौंदे थे

 

खिड़की इक्‍क होअे

याणें दो चार

ता घुळी-घुळी पौंदे थे

मार कटाई होई जांदी थी

हारी-फारी मा बुढ़े

थपड़ां नैं फैसला करदे थे

बक्खें हटा डोल बैठा

कुसी जो नी मिलणी खिड़की

 

हुणके याणे खिड़किया बह्खी

दिक्‍खदे भी नीं

तिन्हां जो कोई रस नीं है

खिड़किया ते सुझदिया

बाह्रलिया दुनिया च

पहाड़ां, नदियां, बणां, बगीच्यां च

दूरे-दूरे तिकर खेतरां च लगियां फसलां च

खेतरां च कम करदेयां करसाणा च

पटरिआ कनैं चलदियां सड़कां

हटियां, दुकानां, बजारां, मकानां च

गोळ गोळ घुमदिया धरती च

कुदरता दे बदलोंदयां रंगां च

तिन्हां भाल है इक्‍क दुआरी

इक्‍क अपणी दुनिया है

जगमग तारे हरी भरी धरती

इक्‍की दूए ने गल्लां करदे

फुल, पंछी, पंखेरू

 

कुत्‍ते, बिल्‍ले, भालू, हाथी, शेर

बांदर, माह्णू, निक्‍के याणे,

कारां, रेलां बसां हुआई जहाज

पर जाह्लू बजार बिच्च आई जांदा

यांणे मुबाईले दी चोट देई दिंदे

रोणा लगी पौंदे

एह् बच्पणा है

हौलें हौलें बच्चे दिया

इसा दुनिया

बजारे च गुआची जाणा है

तिन्‍नीं बडे होई जाणा है।

                        (मूह्रली तस्वीर : हरबीर मनकू) 

कुशल कुमार
हिमाचल का रस लेकर मुंबई में पले बढ़े,
मुठ भर अंबर द्विभाषी कविता संग्रह के ख्यात कवि
और हिमाचल मित्र (2005-2010) के संपादक 
 

No comments:

Post a Comment